Sabi nila, nagsisilbing ligtas na kanlungan para sa mga anak ang isang tahanang may buong pamilya.
Ngunit hindi para sa akin. At hindi rin para sa marami pang batang Pilipino.
Sa edad na apat, nasaksihan ko kung paanong nagsimulang magkalamat ang relasyon ng aking mga magulang. Bagaman wala pa akong malay sa kung ano ang kanilang pinag-aawayan, alam na agad ng isang walang muwang na batang ako ang konsepto ng kalungkutan nang makita ang mga luha mula sa namumugtong mata ng aking ina.
Sa edad na 14, walang katapusang away-bati ang eksenang naaabutan ko sa loob ng aming tahanan. Ang maliliit na bagay na pinagtatalunan ay madalas na humahantong sa batuhan ng matatalim na salita – tumutusok, bumabaon, at lumilikha ng malaking puwang sa puso ko.
Hindi ko lubos maisip noon kung paanong nakakaya ng dalawang taong nagmamahalan na magsakitan.
Ganito ba ang konsepto ng pagmamahal?
Nakakarindi. Nakakapagod. Nakakamanhid.
Pagtuntong ko sa edad na 20, hindi na sila natutulog sa iisang kama. Imbes na payapang ritmo ng mahimbing na pagtulog, mabigat na paghinga at impit na paghikbi ng aking nanay ang naririnig ko tuwing gabi.
Imbes na tatlong pinggan ang aking inihahain, madalas isa o dalawa na lamang dahil kahit sa aming hapag-kainan ay hindi na sila mapag-isa. Tila laging may tensiyon tuwing sila’y magsasama sa isang lugar – para bang mga bombang puwedeng sumabog kahit anong oras.
Noong nakaraang taon, tuluyan na nilang tinuldukan ang higit sa dalawang dekada nilang pagsasama. Bagaman ’di na sila magkasama sa iisang bubong, patuloy pa rin akong naiipit dahil sa patong-patong na responsibilidad na naiwan sa aming tahanan.
Iyan ang aking kuwento. Maaaring maituring pa nga akong suwerte ng iba dahil nangyari ito ngayong nasa tamang edad na ako – nakakaintindi at may kakayahan nang umunawa.
Ngunit paano naman ang ibang paslit?
Ilang taon na ang debate tungkol sa diborsiyo. Sa sobrang daming tutol sa pagpasa nito, umabot na sa puntong Pilipinas at Vatican City na lamang ang mga natitirang bansang walang divorce.
Kaya nang maibalita ang pag-aproba ng Kamara sa Absolute Divorce Bill, nakaramdam ako ng panandaliang saya. Marahil, ito na ang panahon upang magsimulang maghilom ang mga sugat na natamo ko mula sa pagkakakulong sa isang sirang tahanan.
Sa ilalim ng panukalang batas, kinikilala ang diborsiyo bilang legal na remedyo upang tapusin na ang irreparably broken na pagsasama ng mag-asawa. Malaki ang ipinagkaiba nito sa annulment, na nagtuturing na void o walang bisa ang kasal umpisa pa lamang.
Ngunit agad ding napuksa ang maliit na dagitab ng pag-asang aking nadama nang marinig ang samot-saring batikos mula sa mga senador.
“Alam naman ng lahat [na] I have a very happy family life, so I’m not in favor of divorce,” ganiyan na lamang ang tugon ni Senador Cynthia Villar nang tanungin siya kung ano ang kaniyang reaksiyon sa naging pagdinig tungkol sa divorce bill noong Mayo 29.
Sa isang bansang naghihikahos ang ekonomiya, madalas na pera ang ugat ng mga away-mag-asawa. Kaya’t hindi na nakapagtatakang nanggaling ang mga salitang iyan kay Senador Villar, na isang bilyonaryong walang pagdama sa masa. Sino ba naman ang hindi magkakaroon ng masayang pamilya kung limpak-limpak ang kanilang salapi’t ari-arian?
Sobrang makasarili rin para sa isang mambabatas na ideklara ang kanyang hindi pagsang-ayon base lamang sa kanyang personal na karanasan. Mabuti kung kayo ay mayroong masayang buhay bilang mag-asawa, pero hindi naman awtomatikong kapag naisabatas ang divorce ay kailangan ’nyo na ring makipagdiborsiyo.
Dagdag na opsiyon lamang ang diborsiyo para sa maraming mag-asawang hindi na maiaayos ang pagsasama. Dagdag na mekanismo lamang ito dahil ang mga kasalukuyang batas, kagaya ng annulment, ay hindi abot-kaya para sa marami.
Higit sa lahat, gasgas na rin ang argumento na anti-family ang diborsiyo. Maaari naman daw mapag-usapan ang mga problemang mag-asawa dahil, sabi ng marami, kawawa ang mga anak na maiiwan kung sakaling maipasa ang panukalang batas na ito.
Isa itong malaking kabalintunaan – mas kawawa ang isang anak kung patuloy nitong kamumulatan ang isang tahanang hindi pagmamahal ang nagingibabaw kundi umaalingawngaw na sigawan at sagutan.
Sa mata ng isang anak, malinaw na hindi diborsiyo ang wawasak sa isang pamilya.
Sa mata ng isang anak, ang mga kasinungalingan at kawalan ng respeto ang mga tunay na anay na nagpapahina sa pundasyon ng isang tahanan.
Tungkulin ng ating pamahalaan na gumawa ng desisyon at mga mekanismo para sa ikabubuti ng taumbayan na nagluklok sa kanila sa kapangyarihan.
Uulitin ko: para sa ikabubuti ng taumbayan – hindi ng kanilang pansariling kapakanan.
Hanggang patuloy na nagbubulag-bulagan ang gobyerno sa danas ng maraming pamilyang Pilipino, patuloy lang nilang pinipigilan ang maraming anak na kumawala mula sa mga sirang tahanan. Higit lalo, pinagkakaitan nilang maranasan ng mga bata ang pangalawang pagkakataon upang maghilom at kilalanin muli ang tunay na konsepto ng pagmamahal. – Rappler.com
Rianne Lizardo is a journalism student at the University of the Philippines College of Mass Communication.